| Summary: | "Collection: Actiecomité Red de Voorkempen; Biografie: In 1968 werd de lokale milieuactiegroep Vrijwaring Natuurschoon ’s-Gravenwezel opgericht, als reactie tegen een aantal plaatselijke wantoestanden op het gebied van milieu en ruimtelijke ordening. Onder impuls van deze groep werd Groenactie Voorkempen, of Voorkempen-Groen, opgericht.
De actiegroep te ’s-Gravenwezel verenigde zich in 1970 met een aantal andere organisaties uit Schoten, Sint-Job, Wijnegem, Schilde, Oelegem, Halle, Westmalle en Wommelgem in de regionale groep Red de Voorkempen met als doel “het bundelen van de strijd tot het behoud van het natuurschoon en definitief een einde te maken aan de vernietiging van het leefmilieu in onze omgeving”. De groep telde bij de oprichting reeds 28 leden, waaronder naast vertegenwoordigers van de groencomités ook afgevaardigden van een groot aantal culturele verenigingen.
Lokale wantoestanden werden aan de kaak gesteld over de hele Voorkempense regio. Een van deze acties betrof de vijvers van natuurgebied De Mick te Brasschaat die dreigden uit te drogen als gevolg van de eerste werken aan het geplande verbindingskanaal voor de duwvaart, die op 1 juli 1970 van start zouden gaan. Eenmaal de werken aan de gang, doofde het protest stilletjes uit.
Eind 1972, begin 1973 werd op initiatief van enkele leden uit Sint-Job-in-’t-Goor, Brecht, Sint-Antonius en ’s-Gravenwezel, Red de Voorkempen organisatorisch hervormd en werd de actie om het geplande duwvaartkanaal tegen te houden heropgestart. Het duurde niet lang eer een ongezien protest door het Antwerpse raasde. Het protest zwol verder aan en nam nationale proporties aan nadat in samenwerking met de Bond Beter Leefmilieu een Nationaal Anti-Duwvaart Komitee werd opgericht. Tegen zoveel geweld bleken de plannenmakers en beleidsmensen niet bestand en de plannen voor het duwvaartkanaal werden afgevoerd. Zo eindigde de grootste milieucampagne tot dan toe in Vlaanderen in een klinkende overwinning.
Het succesvolle antiduwvaartkanaalprotest verhoogde het milieubewustzijn aanzienlijk en heeft ontegensprekelijk een stimulerende en inspirerende invloed gehad op de ontluikende milieubeweging. Het belang van Red de Voorkempen voor de milieubeweging is dan ook niet te onderschatten. De verstrengeling als gevolg van de nauwe contacten en onderlinge beïnvloeding tussen Red de Voorkempen, de Groene Fietsers en de herlevingsbeweging Anders Gaan Leven die plaatsvond tijdens het protest, lag zelfs in grote mate aan de basis van het ontstaan van de politieke partij Agalev, waarin Red de Voorkempen een belangrijke rol speelde. Het Duwvaartmanifest was verder ook van groot belang omdat het milieuprotest kon bogen op een degelijk onderbouwde argumentatie op basis van een dossier, wat toen totaal nieuw was. Ten slotte werd dankzij de enorme weerklank van de acties en de dreiging die daarvan uitging naar de politiek toe, een Staatssecretariaat voor Leefmilieu opgericht.
Reeds tijdens het protest tegen het duwvaartkanaal rees de vraag naar een steviger uitgebouwde structuur voor Red de Voorkempen. Het actiecomité werd uitgebouwd tot een overkoepelend en coördinerend orgaan waarin vertegenwoordigers zetelden van de plaatselijke milieugroepen en groencomités, en het werkingsveld werd uitgebreid naar alle milieuproblemen van de hele regio. In 1974 was deze operatie voltooid en sindsdien kunnen we spreken van een volwaardig, slagkrachtig overlegplatform voor de actie- en groencomités van de verschillende gemeenten: Aktiegroep Polders Leefmilieu, Groenkomitee Kapellen vzw, Milieubescherming Brasschaat, Schotens Aktiekomitee Leefmilieu vzw, Aktiekomitee Leefmilieu Sint-Job, Hart van de Kempen vzw, Komitee Beter Leefmilieu vzw, Leefmilieu Ranst, Gemeentelijke Raad voor Groen Voorziening, Groenkomitee Leefbaar Wommelgem vzw, Anders Gaan Leven-beweging, Groenkomitee ’s-Gravenwezel, Groenkomitee Halle, Leefmilieu Oelegem, Groenkomitee Brecht, Groenkomitee Wijnegen, Groenkomitee Schilde, Beter Leefmilieu Westmalle en Werkgroep Informatie Leefmilieu Zoersel. Daarnaast bestonden er samenwerkingsverbanden met talrijke andere actiegroepen en comités.
Na de spectaculaire acties tegen het duwvaartkanaal was het inmiddels wat stiller geworden rond het actiecomité. Vanaf 1978 kende de werking een heropleving met het aantreden van Paul Staes als voorzitter. De maandelijkse vergaderingen werden opnieuw druk bezocht en er werden regelmatig juridische middelen aangewend om de eisen af te dwingen, wat mogelijk was geworden door de omvorming tot een vzw eind 1977. Deze periode werd voornamelijk beheerst door de niet aflatende strijd, samen met onder meer het Belgisch-Nederlands Grensoverleg Regio Antwerpen (Benegora) waarmee een hechte samen- en wisselwerking ontstond, tegen het illegaal verhandelen en storten van afval door de afvalmaffia. Onder de vleugels van de BBL werd zelfs een Nationaal Aktiefront Afvalmisdrijven in het leven geroepen. De afvalschandalen vulden jarenlang de kranten en het protest hiertegen vormde uiteindelijk aanleiding voor het Vlaams afvaldecreet en de Nationale Afvalwet.
Tegen 1990 werd gepoogd een groter en breder overlegplatform uit te bouwen en zette Red de Voorkempen zijn schouders onder de Antwerpse Milieufederatie, wat kaderde in het plan van de Bond Beter Leefmilieu om provinciale milieukoepels op te richten. De werking van de federatie verliep echter moeizaam en na enkele jaren werd ze opgeheven. Ook met de werking van Red de Voorkempen ging het bergaf en de activiteiten kwamen op een laag pitje te staan. Het ging van kwaad naar erger en eind jaren 1990 werd voorgesteld het actiecomité te ontbinden. Paul Staes en Luc Melis gingen hier fel tegenin. Paul Staes, die opnieuw voorzitter werd, nam begin 2000 het initiatief om de verschillende actiecomités tegen de tweede goederenspoorlijn voor de haven, langs de ring (R1) in Antwerpen, samen te brengen in Red de Voorkempen. De actiegroep kreeg hierdoor een tweede adem, met nieuwe organisaties zoals de actiegroep Winkelstap (Schoten), Red de Keer (Oelegem), wijkgroep Ertbrugge (Deurne), Stop de Trein-Ring, milieuraad Wommelgem, milieuraad Schilde en milieuraad Ranst. Level of description: Sub-fonds; Series: 571: Archief van Actiecomité Red de Voorkempen"
|
|---|
