| Summary: | "Collection: De Lee Léon; Archiefgeschiedenis: Het archief werd aangetroffen in een valies op de zolder van Ernest Mandel. Vermoedelijk werd het daar door De Lee, of Meyer of Besser, achtergelaten.Biografie: Leon De Lee (Lokeren, 1900 – Antwerpen, 1942?), een diamantbewerker, was in de jaren 1930 een Antwerps revolutionair militant van de kleine Revolutionair-Socialitische Partij (RSP). Hij was een trouwe volgeling van Leo Trotski (dit in tegenstelling tot de oude partijleiding met Lode Polk), hij had een drukkerij en was onder de benaming Editions Leon De Lee uitgever van boeken, pamfletten en tijdschriften. Zo was deze bedrijvige organisator ook verantwoordelijk voor de boekhandel van de RSP en gerant / verantwoordelijke uitgever van Unser Wort, het tijdschrift van de Duitse trotskisten in ballingschap.
Het hoeft niet te verwonderen dat hij veel contacten had met gevluchte Duitse gelijkgezinden. Ook in Duitsland hadden tegenstanders van Stalin zich georganiseerd, eerst als oppositiegroep van de communistische partij en later als Internationale Kommunisten Deutschlands (IKD); ten gevolge van de repressie waren velen gevlucht naar de buurlanden. In Antwerpen zouden een tiental leden van de IKD gestrand zijn. Twee van die gevluchte Duitsers werkten zeer nauw samen met De Lee: Franz Meyer en Fritz Besser; ze leefden onder schuilnamen, Meyer als Holz en Besser als Brink. Hoewel de meeste politieke vluchtelingen in Parijs en Praag verbleven - in Parijs was de Auslandsleitung in 1935 formeel ingesteld - werd Unser Wort al vroeg in Antwerpen gedrukt, en stonden bovenvermelde Duitsers samen met De Lee in voor de boekhouding en verzending. Na enige tijd maakten de vluchtelingen van de IKD in Antwerpen deel uit van de lokale RSP-afdeling.
De uitgeverij van De Lee speelde ook een andere rol in het internationaal trotskistisch netwerk: ter voorbereiding van de oprichting van de 4e Internationale werd eind 1937 Dynamo Verlag opgestart als een samenwerking tussen uitgeverijen in Zurich, Praag en Antwerpen. Dit project was geen lang leven beschoren want na het Verdrag van München (1938) en de bezetting van Tsjechië op 15 maart 1939 werd het te onveilig in Praag.
De Lee werd tijdens de oorlog geëxecuteerd door de Nazi's, vermoedelijk in 1942.Het archief van Ernest Mandel werd overgedragen aan het IISG. In zijn bibliotheek was het Instituut evenwel niet geïnteresseerd. Amsab-ISG besloot deze wel op te nemen in haar collectie. Bij de ophaling hiervan in 2009 in de Josse Impensstraat 127 te Brussel werd dit kleine archiefje aangetroffen in een valies op de zolder. Dit archief bestaat vooral uit brieven gericht aan Leon De Lee, aan Franz Meyer en aan Fritz Besser. Ze zijn moeilijk van elkaar te scheiden, maar het bindteken is Leon De Lee. De briefwisseling handelt over de evolutie van de IKD en de redactie van Unser Wort, daarnaast ook over de uitgeverijen De Lee en Dynamo Verlag, over de standpunten van de Belgische en Nederlandse trotskisten (en vooral die van Sneevliet), en tenslotte over de processen in Moskou. Zowel afzenders als bestemmelingen zijn meestal aangeduid met hun schuilnamen. De laatste bundel is een typoscript van een politieke roman, een onbekend stuk ‘Exilliteratur’ (de literatuur van Duitse emigranten). Level of description: Fonds; Series: De Lee Léon; FULL TEXT AVAILABLE AT AMSAB-ISH"
|
|---|
