| Summary: | "Collection: Elcker-Ik Turnhout; Biografie: In de nasleep van de woelige jaren 1960, werd er in 1970 in Antwerpen een hogeschool voor het gewone volk opgericht, de Volkshogeschool Elcker-Ik Antwerpen. Door het succes ervan kreeg het initiatief al snel navolging en werden er in verschillende steden gelijknamige centra opgericht, ook in Turnhout, in het najaar van 1974.
De Turnhoutse groep kon zich wel vinden in de statuten van Elcker-Ik Antwerpen en besloot geen aparte vzw op te richten. Als primaire doelstelling werd de versterking van een georganiseerde volksbeweging die strijdt voor een zelfbeherend basissocialisme vooropgesteld. De manier om dat te bereiken was gestoeld op de drie kernwoorden: informatie, actie en vorming. De werking, volledig gedragen door vrijwilligers, bestond enerzijds uit het organiseren van sterk politiserend vormingswerk voor volwassenen en anderzijds uit het ondersteunen van gelijkgezinde groepen, mensen en ideeën. Naast cursussen geven, werden de meest diverse werkgroepen in het leven geroepen en allerhande initiatieven en samenwerkingsverbanden ontplooid.
Aanvankelijk had Elcker-Ik Turnhout een onderkomen in de lokalen van de jeugdclubs Kempen (Graatakker 118), maar al anderhalf jaar later verhuisde de organisatie naar een nieuwe locatie in de Leopoldstraat nr. 5. Er kwam alsnog een aparte vzw, maar overleg en samenwerking met de andere Elcker-Ik-centra bleef wel plaatsvinden via een overkoepelende federatie die in 1978 werd opgericht. (Die werd in 1991 ontbonden wegens interne spanningen en inhoudelijke verschillen in visie, doelstellingen en werking tussen verschillende centra.)
Eind jaren 1970 was een keerpunt voor de werking van en vooral binnen Elcker-Ik. In 1978 erkende de Vlaamse overheid Elcker-Ik als vormingsinstelling, wat de deur naar subsidies openzette. Daardoor konden de eerste vrijgestelden aan de slag. Keerzijde van de medaille was dat om de erkenning (en subsidies) te behouden er jaarlijks 1000 vormingsuren gepresteerd moesten worden, wat een hoge arbeidsdruk met zich meebracht. Het daaropvolgende jaar, in 1979, verhuisde de organisatie naar De Merodelei 41.
De werking verschoof geleidelijk van een eerder marginaal radicaal-links perspectief naar een verruimd aanbod met meer algemene vormende cursussen. Daarmee werd een groeiend publiek bereikt, zonder dat daarvoor de oorspronkelijke basisfilosofie uit het oog werd verloren: vorming bieden voor volwassenen uit een brede laag van de bevolking, vanuit progressief-pluralistisch oogpunt (met socialistische basisvisie). Dat vertaalde zich in 1983 in de aanpassing van de statuten van de vzw, met daarbij als doelstelling: ‘de vereniging … geeft hoofdzakelijk vorming aan werknemers en/of hun thuiswerkende echtgenoten’. Een van de vele projecten waarmee Elcker-Ik startte was de organisatie van het tweedekansonderwijs begin jaren 1980. Dat was een belangrijke stap in de werking naar een breder publiek toe.
Het decreet van de Vlaamse overheid uit 1978 waardoor Elcker-Ik erkend werd bood verder ook de mogelijkheid aandacht te besteden aan een nog ruimere waaier aan thema’s. De verschillende werkterreinen werden aangezet zich zelfstandig te ontwikkelen, eerst via werkgroepen, die vervolgens volledig autonoom hun weg gingen. Daarnaast was er ook samenwerking met en ondersteuning van een groeiend aantal verenigingen en organisaties tot ver buiten Turnhout.
Ook thematisch vonden er verschuivingen plaats. Zo werd aanvankelijk veel meer aandacht besteed aan arbeid. De groeiende aandacht voor onder meer de derdewereldproblematiek, vrede, vrouwen, verdraagzaamheid, het milieu en de internationale politiek droeg ertoe bij dat de marginale cultureel-politieke hoek definitief verlaten werd.
Die evolutie, gepaard met een toenemende professionalisering van de werking, een scherpe kijk op de vormingsmarkt en een breed contact met het publiek, leidde ertoe dat het aantal te behalen vormingsuren spelenderwijs gehaald werd.
De werking nam een hoge vlucht, waarbij het Elcker-Ik-centrum verder uitgebouwd werd en er steeds meer cursussen en andere activiteiten plaatsvonden. Het aanbod diversifieerde van een debatavond over de rol van de kerk tot een cursus automechanica voor vrouwen en van salsadansen tot ontwikkelingspsychologie. Daarnaast ging er ook nog steeds veel tijd naar actievoeren in de regio.
De al verouderde infrastructuur was door de blijvende groei van de organisatie en haar werking ondertussen allang niet meer voldoende. Tegen midden jaren 1990 werden jaarlijks ongeveer 1500 cursisten bereikt, dat aantal verdubbelt nog als de cursussen waaraan medewerking verleend werd meegeteld worden. De cursisten waren hoofdzakelijk vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 35 à 40 jaar. In 1996 werd verhuisd naar een nieuw onderkomen in de Otterstraat, boven het lokaal integratiecentrum Welkom.
Door een nieuw Vlaamse decreet van 19 april 1995 werd de instelling verplicht om minimum 5000 uren te realiseren met een regionale spreiding. Om dat te realiseren, werd een nieuwe vzw opgericht samen met vzw Volkshogeschool Elcker-Ik Antwerpen: de vzw Elcker-Ik Provincie Antwerpen (17 juni 1995) met als afdelingen Turnhout en Antwerpen. De twee aparte, oude vzw’s bleven daarnaast bestaan. Voor de praktische werking veranderde er nagenoeg niets. Opvallende tendensen naar 2000 toe waren onder meer de opgelegde regionalisering van de werking, waarbij meer cursussen buiten Turnhout werden gegeven. Bij het vormingsaanbod en de cursussen kwam de nadruk inhoudelijk meer en meer op het thema actualiteit te liggen, daarnaast waren enkel de domeinen multicultuur en vrouwenwerking nog van enige betekenis. Het animatiewerk verdween naar de achtergrond.
In 2004 ging Elcker-Ik Turnhout op in de nieuwe organisatie Vormingplus. Die nieuwe organisatie was opgericht als gevolg van een nieuw decreet van de Vlaamse overheid dat alle bestaande gesubsidieerde vormingsinstellingen verplichte te fusioneren om het bestaande vormingsaanbod beter te verspreiden over Vlaanderen. Elcker-Ik Turnhout hield daarmee op feitelijk te bestaan. Het vormingswerk werd vanaf toen verdergezet door Vormingplus Kempen (vzw Volkshogeschool Kempen), voornamelijk als ondersteuning voor ander organisaties.
Elcker-Ik is in Vlaanderen steeds een broeihaard geweest voor al wie zich bezighield met maatschappijkritisch engagement, en een motor achter progressieve initiatieven. Zonder overdrijven kan gesteld worden dat Elcker-Ik mee bepalend is geweest voor de ontwikkeling van het fenomeen dat vandaag gemakshalve de nieuwe sociale bewegingen genoemd wordt. Heel veel initiatieven, groepen en bewegingen die (mee) vanuit Elcker-Ik ontstonden of waar Elcker-Ik nauw bij betrokken was, bleven bestaan en zijn vandaag nog actief als zelfstandige organisaties. Level of description: Item; Series: 578.3.6.3: Milieuwerking, Milieuoverleg Kempen (MOK) en actiegroep Is Turnhout het Noorden Kwijt?"
|
|---|
