| Summary: | "Collection: Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming (JNM); Archiefgeschiedenis: Vanaf 1977 had de toenmalige BJN een eigen secretariaatsgebouw in de Kortrijksepoortstraat 58 (later nr. 140) te 9000 Gent. De BJN en later JNM bleven hier tot ca. 2000. Onder andere wegens onenigheid met de eigenaar werd eind jaren 1990 echter beslist om niet langer te huren. Toevallig kon JNM een pand kopen op de Kortrijksepoortstraat 192 te 9000 Gent, slechts enkele huizenblokken verwijderd van het toenmalige secretariaatsgebouw. Van toen af was dit het officiële Bondssecretariaat. Tot de overdracht van het archief in de periode 2005-2016 werd het bewaard op de ‘archiefzolder’ en werd het beheerd door de bondsarchivaris. Die bewaarplaats was niet ideaal. Er waren problemen met lekken (een van de aanleidingen voor de recente verbouwing van het gebouw), waardoor het archief werd aangetast door vocht en schimmel. Die aantasting was dermate ernstig dat delen van de archieven vernietigd moesten worden. Bovendien was er vroeger vaak een gebrek aan besef van het historisch belang van het archief, waardoor dossiers en reeksen uit elkaar werden gehaald en bv. thematisch herordend. Helaas zijn er ook stukken verdwenen: meegenomen door geïnteresseerden of uit onwetendheid bij het oud papier gezet. Het is zo goed als zeker dat er stukken van het archief van BJN en JNM zijn verdwenen of vernietigd, maar het is niet duidelijk welke stukken zijn verloren en welke nog kunnen worden teruggevonden. Evenmin is het duidelijk wie van de oud-leden eventueel nog materiaal bezit. In het kader van het 50-jarig jubileum van de jeugdbond is er gelukkig wel een project geweest met de titel ‘Culturele Ontsluiting van Jeugdbondsarchieven’, dat als doel had om zoveel mogelijk archiefmateriaal bijeen te brengen om te gebruiken als bronnenmateriaal voor de publicatie 50 jaar jeugdbond: Excursie vertrekt!. Wellicht heeft dit project veel materiaal voor definitief verlies behoed.Biografie: De Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) is een vereniging voor jongeren door jongeren. Dat moet letterlijk genomen worden. Met uitzondering van een zeer beperkt aantal werknemers, wordt de volledige organisatie gedragen door jongeren tussen de 7 en 26 jaar (vroeger tussen 8 en 25). Ook het volledige bestuur op nationaal en lokaal vlak wordt door diezelfde jongeren op vrijwillige basis georganiseerd. Dat maakt JNM ongetwijfeld tot een unicum in België.
JNM is ontstaan door de fusie tussen de Belgische Jeugdbond voor Natuurstudie (BJN) en de Wielewaaljongeren (WJ). De officiële oprichting gebeurde op het fusiecongres van 16 april 1983. De fusie was in eerste instantie een succes: de kersverse vereniging telde bijna 2.000 leden en 40 actieve afdelingen, maar de vreugde was van korte duur. Al in 1984 viel het ledenaantal sterk terug en een aantal afdelingen hielden op te bestaan. JNM slaagde er ook niet in om uit de schulden te raken. De schuldenput van de BJN bleek groter te zijn dan eerst verwacht en ondertussen moest ook het secretariaatsgebouw worden gerenoveerd en werd een informatie- en documentatiecentrum ingericht. In 1986 kon JNM voor het eerst beschikken over vier BTK’ers, maar die bleken al snel te duur en werden vervangen door een tewerkgestelde werkloze. Van toen af hield JNM wel haar eigen ledenadministratie op orde, wat tot dan nog steeds geregeld werd door het secretariaat van de Wielewaal.
Vanaf 1989 begon het JNM echter voor de wind te gaan. Het ledenaantal steeg sterk en bereikte voor het eerst meer dan 2.000 leden. Ook het aantal afdelingen maakte een sprong voorwaarts: van amper 30 in 1984 naar 44. Vanaf 1989 werd er ook meer aandacht besteed aan de ondersteuning van de afdelingen met de creatie van een nieuwe bestuursfunctie: de Nationale Afdelingscoördinator. Vanaf 1992 kreeg JNM extra subsidies via AMINAL en vanaf 1994 begon JNM ook met interne vorming voor lokale en nationale bestuursleden. Eerst via de animator- en hoofdanimatorcursus, vanaf 2000 ook via de basiscursus en de cursus instructeur in het jeugdwerk.
Het ledenaantal bereikte een eerste grote piek in 1991 (bijna 3.000 leden) om gedurende de rest van de jaren 1990 net onder de 2.500 te blijven, terwijl het aantal actieve afdelingen rond de 45 schommelde. In deze periode werd druk gesleuteld om de continuïteit van de vereniging te verbeteren. Een van de nieuwe ideeën was de invoering van het testament, een document dat een bestuurslid aan het einde van zijn of haar termijn moet opstellen om aan de opvolger duidelijk te maken hoe de functie in elkaar zit, wat de belangrijkste taken zijn en welke lopende zaken moeten worden afgehandeld. In 1997 werd ook een heel nieuwe structuur voor het hoofdbestuur bedacht. Voorheen waren bijna alle nationale bestuursleden automatisch lid van het hoofdbestuur, wat als gevolg had dat de discussies lang uitliepen en het besluitvormingsproces traag ging. Bovendien waren verschillende functies topzwaar: het bestuurslid had een grote verantwoordelijkheid en bijgevolg veel werk. Dat had als gevolg dat nogal wat bestuursleden moesten kiezen tussen JNM of de studies. In de nieuwe structuur werden heel wat functies afgeslankt en werden er een vijftiental nieuwe gecreëerd. Bovendien werden ze gegroepeerd in clusters, waarbij enkel de belangrijkste functies deel ging uitmaken van het hoofdbestuur. In 2002 werd deze logica nog verder verfijnd. Het hoofdbestuur werd afgeschaft en vervangen door de Beleidskring met slechts zes leden. Naast de Beleidskring stonden de Secretariaatskring, de Activiteitenkring, de Publicatiekring, de inhoudelijke werkgroepen en later ook nog een aparte Afdelingsondersteuningskring. Elke kring werd gecoördineerd door een lid uit de Beleidskring.
Vanaf 2003 ging het ledenaantal weer in stijgende lijn, ditmaal met een piek op meer dan 3.500 leden in 2006, maar met een sterke terugval naar 2700 het volgende jaar. In 2009 werd de volledige structuur weer overhoop gegooid om beter aan te sluiten bij de werking. Dat houdt in dat de verschillende bestuursfuncties (ca. 60 ondertussen) ingedeeld werden in verschillende ploegen: de Beleidsploeg, de Inhoudelijke ploegen (natuurstudiewerkgroep, beheerwerkgroep, milieuwerkgroep), de Ondersteuningsploegen (praktische ploeg, communicatieploeg) en de Bewegingsploegen (afdelingsondersteunende ploeg, vormingsploeg, knokploeg). Een tweede belangrijke verandering was de indeling van werkingsjaar volgens het academiejaar, om zo beter te kunnen aansluiten op het ritme van leerlingen en studenten. De bestuursleden werden dus niet langer verkozen op het wintercongres in december, maar op het zomercongres in juli.Materiaal van de NJN, BJN en WJ werd afgescheiden, verwerkt en bij de relevante archieven gevoegd. Daarnaast werden nog heel wat kleine stukjes archief van andere archiefvormers afgescheiden. Die stukjes zijn tot op heden niet verder verwerkt omdat er vaak nog geen grotere archiefgehelen zijn om ze bij te voegen.
Affiches werden afgescheiden en ondergebracht in de affichecollectie. Monografieën, brochures, bladmuziek en tijdschriften werden overgedragen aan de bibliotheekcollectie. Audio- en videocassettes werden overgedragen aan de audiovisuele collectie. Stickers, educatieve pakketten, tekeningen, emblemen, vlaggetjes, kalenders, postkaarten, stempels, T-shirts e.d.m. werden opgenomen in de iconografische collectie. Verschillende websites werden geharvest en samen met de vele diskettes, cd’s en dvd’s overgezet naar het digitaal depot. Foto's en dia's werden uit de dossiers gehaald en samen met losse foto’s naar de fotocollectie overgebracht. Daarnaast had JNM ook een eigen fotoarchief, bestaande uit een aantal diareeksen (vaak samen met een handleiding, begeleidende teksten of brochures en een klankband), een metalen koffer met dia’s van de BJN en een grote verzameling foto’s, opgeborgen in drie houten bakken. De foto’s en dia’s werden uit de laders, koffers en bakken gehaald en opgeborgen in enveloppen met een verwijzing naar de oorspronkelijke ordening.
Dubbels en blanco formulieren werden vernietigd. Nietjes, paperpclips, plastic mapjes en andere metalen of plastic bindsystemen werden verwijderd.JNM is een nog bestaande en actieve organisatie. In de toekomst zullen er zeker nog aanvullingen gebeuren. Qua historisch materiaal zijn er wellicht nog vele schatten te vinden in de kelders en op de zolders van oud-(bestuurs)leden.JNM en Amsab-ISG sloten in 2003 een samenwerkingsakkoord en in 2007 werden de handen ook in elkaar geslagen voor het project ‘Culturele Ontsluiting van Jeugdbondsarchieven’, naar aanleiding van het 50-jarig jubileum van de jeugdbond. Dit gaf aanleiding tot de stapsgewijze overdracht van delen van het bondsarchief naar Amsab-ISG over de periode 2005-2016. In totaal zijn er tot nu toe twaalf overdrachten geweest die materiaal bevatten van JNM. Het materiaal uit al deze overdrachten werd bijeengebracht in beschreven in deze inventaris.Zie ook: 630 Archief van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN), NJN-district 8, NJN-afdeling Antwerpen en NJN-afdeling Gent IIZie ook: 631 Archief van de Belgische Jeugdbond voor Natuurstudie (BJN)Zie ook: 632 Archief van de Wielewaaljongeren (WJ) Het archief loopt over de periode 1983-2014. Het bevat ook een aantal stukken van voor de fusie in 1983. Het gaat hier om een aantal retroacta, alsook een aantal reeksen die na de fusie bleven doorlopen, maar die niet goed konden worden opgesplitst. Het zwaartepunt ligt echter in de periode 1983-2000. Na 2000 zijn niet alle reeksen meer (volledig) overgedragen. Of een reeks volledig is of niet, is vooral te wijten aan twee zaken. Enerzijds waren sommige documenten erg belangrijk voor het verkrijgen van subsidies (zoals verslagen van activiteiten). Deze reeksen zijn doorgaans compleet, maar bij andere reeksen is dat vaak niet het geval. Anderzijds is er ook een duidelijk verschil tussen de bestuursfuncties en vooral tussen de personen die de functies uitvoerden. De posities roteerden vaak en snel binnen JNM en elk lid van het hoofdbestuur had zijn eigen stijl en zijn eigen motivaties. Bij sommigen leidde dat tot goed bijgehouden en volledige dossiers, terwijl dat bij velen slechts leidde tot wat losse stukken zonder duidelijke dossiervorming of zelfs tot helemaal niets. Een aantal kernreeksen werden echter bijgehouden door het bondssecretariaat en zijn veel beter bewaard gebleven. De belangrijkste reeksen en dossiers worden hieronder even kort aangehaald: • Stukken over de fusie zelf en het ontstaan van JNM zijn hoofdzakelijk terug te vinden in het archief van de BJN (631) • De statuten en het Algemeen Huishoudelijk Reglement zijn vrij volledig voor de periode 1983-2008 • De jaarverslagen zijn volledig voor de periode 1984-2011 • De beleidsnota's zijn volledig voor de periode 1999-2009 (+ 2013) • De congresdossiers zijn vrij volledig voor de periode 1983-2005 en fragmentarisch voor 2006-2012 • Verslagen van de vergaderingen van de raad van beheer en de (voornamelijk bijzondere) algemene vergadering zijn zeer onvolledig, maar veel verslagen zijn ook te vinden in de congresdossiers, de jaarverslagen, de verslagen van de vergaderingen van het hoofdbestuur en in het tijdschrift Bestuursberichten • Verslagen van de vergaderingen van het Hoofdbestuur zijn volledig voor de periode 1983-1998 en onvolledig t.e.m. 2003 • De briefwisseling en dossiers van de leden van het Hoofdbestuur zijn zeer onvolledig • De dossiers voor de basiscursus en de cursussen voor monitor, animator, hoofdanimator en instructeur in het jeugdwerk waren belangrijk voor de subsidies en zijn volledig voor de periode 1994-2013 • De administratie van het kampensecretariaat en vooral de convo’s voor de kampen zijn volledig voor de periode 1983-2014 • De ledenlijsten zijn redelijk volledig voor de periode 1983-1999. De eerste jaren ontbreken er wel gegevens en 1992 is volledig verdwenen • De subsidiedossiers zijn volledig voor de periode 1983-2001 • Dossiers rond inhoudelijke activiteiten zijn onvolledig bewaard voor de periode 1983-2009 • Dossiers rond de ondersteuning en de werking van de afdelingen zijn zeer onvolledig Level of description: Fonds; Series: Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming (JNM); FULL TEXT AVAILABLE AT AMSAB-ISH"
|
|---|
